"Fiber optik aglarda veri tasinmasi uzerine calisiyorum". Benim tez konumu soranlara verdigim bu cevap cogu kisinin hic bir sey anlamadan basini sallamasiyla karsilaniyor. Birisi bana tez konumu sordugu zaman keske kablosuz aglarla ilgili calisiyor olsaydim ve herkese ADSL modemlerinden ornek verseydim diye az uzulmuyorum dogrusu. Aslinda fiber optik kablolar da internete bagli bir insanin hayatinda kablosuz aglardan daha az oneme sahip degil ama ne yazik ki bunu anlatmak cok daha zor.

Uzun mesafeli ve yuksek kapasiteli veri tasimalari icin fiber optik kablolar cok ucuz ve guvenli bir yontem. Sehirlere dosenmesi masrafli oldugu icin simdilik evlere kadar gelmese de ulkeler hatta kitalar arasi kullanilan tek teknoloji cunku tek bir fiber optik kablo en yeni teknolojiler sayesinde saniyede 14 Terabit (14 milyon Megabit) veri tasiyabiliyor. Iste bu yuzden sagdaki adamin elinde tuttugu kablolar tum gezegenin ihtiyac duydugu veriyi tasiyacak kadar cok kapasiteye sahip. Siz yurtdisindaki bir siteye girdiginiz size gelen bilgiler muhakkak bir fiber optik kablodan geciyor.

Bu teknoloji cok guzel gibi gozukse de aslinda telekom sirketleri sizinle ayni fikirde olmayabilir. Nedeni icin biraz geriye donelim: 90'li yillarin sonlarina dogru, internet kullaniminin yayginlasmasiyla birlikte herkes internet sektorunde cok buyuk potansiyel gormeye basladi. Bunun sebebi internet trafiginin her 100 gunde iki katina yani yilda yaklasik 8 katina ciktigi dair inancti. Aslinda yanlis olan bu tahmin pek cok kisinin de isine geldi: Yeni sirket kuran girisimciler boylelikle risk sermayesi sirketlerini ikna edebiliyorlar, bilim adamlari arastirmalarinin ne kadar onemli oldugunu vurgulayabiliyorlardi. Iste bu tahmine dayanarak pek cok telekomunikasyon sirketi yerin altina gerekenden cok daha fazla fiber optik kablo dosedi. Zaten fiber optik kablo dosemenin maliyetinin cogunu insaat giderleri olusturdugu icin sirketler bir defa kazinca kendilerine uzunca bir sure yetecek kadar kablo dosediler.

Zaman icinde bu tahminin yanlis oldugu ortaya cikti ve bunun bedeli cok agir oldu. Internet trafigi yilda sekiz kat degil aslinda iki kat artiyordu ve dalgaboyu bolusumlu cogullama (wavelength division multiplexing) teknolojisiyle bir fiber kablonun veri tasima kapasitesi 100 kat kadar arttirilabilmisti. Iste bu yuzden bazi yerlerde fiber optik kablo arzi talebin otuz katina cikti ve sirketler kar edemeyip bir bir iflas etmeye basladilar. 2002 yilindaki dot com krizinin en buyuk sebeplerinden biri de iste buydu. Su anda bile yeraltina dosenmis fiber optik kablolarin %70'inin kullanilmadigi tahmin ediliyor ve internet baglantisi Turkiye'de olmasa bile Dunya'da bu yuzden bu kadar ucuz.

Iste aslinda hayatimizda dogrudan yer almasa da fiber optik kablolarin teknoloji dunyasindaki yeri boyle. Fakat zaman icinde bakır kablolarin tasima kapasitesi yetmemeye baslayip optik donusturuculerin maliyeti azaldiginda evlerde de internet baglatisi icin fiber optik kablolar kullanilmaya baslayacak. Iste o gun eger hala bu islerle ugrasiyor olursam, gogsumu gere gere fiber optik aglar uzerine calisiyorum diyebilecegim.

Biraz ilgisiz olacak ama bahsetmeden gecemeyecegim: Fiber optik kablolar veri tasinmasi disinda da kullanilabiliyor. En ilginc orneklerinden bir tanesi ise solda resmini gordugunuz sistem. Bu sistemde disaridaki bir canak yardimiyla gun isigi toplanip fiber optik kablolarla binanin icine tasiniyor ve iceriye elektrikli aydinlatmanin yaninda gun isigi da veriliyor. Hem elektrikten tasarruf hem de gun isiginin insan uzerindeki olumlu etkilerinden faydalanma. Yayginlasirsa buyuk binalarda calisan insanlara gun dogabilir.